خطر بیماری زیکا در مناطق ناقلین تب دنگ
محمود نبوی، معاون مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت به آغاز مسابقات المپیک در برزیل طی ماه‌های آینده اشاره کرد و با توجه به شیوع ویروس زیکا در این کشور، گفت: «ورزشکاران ما طی یک الی دو ماه آینده عازم مسابقات المپیک هستند و بر همین اساس تمهیداتی را برای آنها با همکاری وزارت ورزش اندیشیده‌ایم و آموزش‌هایی را به آنها در زمینه پیشگیری از ابتلا به زیکا می‌دهیم.ویروس زیکا در کشورهای آمریکای جنوبی و آفریقا شیوع یافته است. این ویروس به دلیل ایجاد عوارضی مانند تولد نوزادان میکروسفالی، اهمیت پیدا کرده است. به طوریکه سازمان جهانی بهداشت آن را بعد از ابولا یک اپیدمی با عوارض جهانی اعلام کرده است»
وی افزود: «واقعیت این است که خطر بیماری زیکا در مناطقی است که ناقلین تب دنگ وجود دارد. زنگ هشدار تب دنگ برای ما از پنج سال قبل که بیماری تب دنگ در کراچی پاکستان شیوع پیدا کرده بود، به صدا درآمد و جهت پیشگیری از آن اقداماتی را انجام دادیم. در حال حاضر تب دنگ در کشورهایی مانند یمن، بحرین، عربستان و … شیوع دارد. ما در این زمینه در سه سال گذشته کلاس‌هایی را درباره این بیماری برای پزشکان در جنوب کشور برگزار کردیم.»
نبوی با بیان اینکه مرزهای شرقی ما در زمینه تب دنگ نا‌ایمن است، گفت: «حشره ناقل تب دنگ بسیار مقاوم بوده و تخم آن می‌تواند با لاستیک‌های فرسوده به کشور وارد شود. همچنین هر روزه هزار لنج از امارات و پاکستان به کشور ما می‌آیند که ممکن است حشره روی طناب‌های آنها قرار گیرد.در دو سال گذشته به دلیل ایجاد اپیدمی مرس و کوشش برای پیشگیری از ورود آن به کشور، باعث شد که نتوانیم روی تب دنگ تمرکز کنیم، البته امسال با توجه به قطع سفر به عربستان و کاهش خطر مرس بیشتر روی این موضوع کار خواهیم کرد. البته امکان انتقال تب دنگ در کشور وجود دارد، اما می‌توان آن را محدود کرد. در غیر این صورت به دنبال تب دنگ، ویروس زیکا می‌آید.»
نبوی با اشاره به آغاز مسابقات المپیک طی ماه‌های آینده، گفت: «سفر به کشور برزیل و آفریقای جنوبی کم است، چون که هزینه سفر به این کشور بالا است، البته ورزشکاران ما طی یک الی دو ماه آینده عازم مسابقات المپیک هستند و بر همین اساس تمهیداتی را برای آنها با همکاری وزارت ورزش اندیشیده‌ایم و آموزش‌هایی را به آنها در زمینه پیشگیری از ابتلا به زیکا می‌دهیم. در عین حال سازمان جهانی بهداشت محدودیتی را برای سفر به برزیل اعلام نکرده و اکنون بحث ما بیشتر بر پیشگیری متمرکز است.»
بیماری که درمان اختصاصی ندارد
مهرناز رسولی نژاد، استاد گروه بیماری‌های عفونی دانشکده پزشکی دانشگاه تهران درباره علائم و نشانه‌های بالینی بیماری زیکا گفت: «علائم در بالغین با شروع ناگهانی تب خفیف، راش ماکولوپاپولر خارش‌دار و همچنین سردرد، درد پشت کره چشم و ضعف و بی‌حالی همراه است. درد شکم، تهوع، اسهال و اولسراسیون مخاطات از جمله علائم کمتر شایع است. علائم و نشانه‌ها در 20 تا 25 درصد افراد بالغ اتفاق می‌افتد. علائم در کودکان شامل عفونت دوران جنینی، عفونت هنگام زایمان و عفونت بعد از تولد به دنبال نیش پشه است. در عفونت بعد از تولد یافته‌ها و علائم مشابه بالغین است. درد مفصلی (آرترالژی) را به سختی می‌توان تشخیص داد و بیشتر به صورت بیقراری، حرکت با لنگیدن، اختلال در حرکت اندام‌ها، امتناع از حرکت دادن آنها، درد در هنگام حرکت دادن آنها، درد در هنگام لمس و درد در هنگام حرکات اکتیوو پاسیو مفاصل است.»
رسولی نژاد درباره عوارض این بیماری می‌گوید:
«آنومالی‌های مادرزادی، از دست دادن جنین و عوارض نورولوژیک از جمله پیامد‌‌های بیماری زیکا است. درگزارش‌های مختلف نشان داده شده است در مناطقی که بیماری زیکا شیوع پیدا کرده موارد سندرم گیلن‌باره گزارش شده هم افزایش یافته است. تست‌های سرولوژی ویروس زیکا در این بیماری نشان دهنده ابتلای آنها بوده است. متوسط شروع بیماری تا شروع سندرم گیلن‌باره 6 روز بوده و وقوع این بیماری 4/2 در 10 هزار بیمار مبتلا تخمین زده میشود.»
این استاد عفونی دانشگاه تهران درباره درمان بیماری زیکا نیز گفت:« بیماری زیکا درمان اختصاصی ندارد و اقداماتی مانند استراحت، مصرف مایعات و استامینوفن برای کاهش درد تب مفید است. همچنین از ضد‌التهاب‌های غیر استروئیدی، آسپرین و استروئید‌ها نیز باید اجتناب کرد.»
ظروف کوچک آب، زیستگاه زیکا
احمدعلی عنایتی، استاد دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی مازندران درباره کنترل ناقلین بیماری زیکا گفت:«ویروس زیکا به وسیله پشه‌های آئدس به خصوص گونه‌های آئدس ایجپتی و آئدس آلبوپیکتوس از انسان آلوده به فرد دیگر انتقال پیدا می‌کند. در کنترل این بیماری زیست‌شناسی، بوم‌شناسی و رفتار پشه‌های ناقل دارای اهمیت زیادی است. این پشه‌ها در ظروف کوچک که مختصری آب در آن جمع شده باشد تخم‌گذاری و زندگی لاروی را انجام می‌دهند. ظروف کوچکی که آب در آنها برای مصارف خانگی ذخیره میشود از محل‌های مهم رشد و نمو لارو‌های این پشه‌ها است. استراتژی‌های کنترل آئدس‌ها تا حدود زیادی متاثر از بیولوژی، اکولوژی و رفتار آنها است. این استراتژی‌ها شامل مدیریت محیط، کنترل لارو، کنترل بالغ و مراقبت از خود در مقابل نیش پشه به‌خصوص به کمک مواد دورکننده است.»
عنایتی درباره چگونگی مدیریت محیط گفت: «مدیریت محیط معطوف به از بین بردن لانه‌های لاروی آئدس‌ها در محیط به ویژه در خانه و در اطراف محل زندگی انسان است. مدیریت پسماند، پوشاندن دهانه ظروف ذخیره آب، خالی کردن کاسه زیر گلدان و به طور کلی جلوگیری از دسترسی پشه به آب در ظروف کوچک و بزرگ در طراف محل زندگی انسان است. مبارزه با لارو پشه آئدس دارای اهمیت زیادی در کاهش جمعیت آنها است. همچنین استفاده از انواع لاروکش‌های مجاز از طرف سازمان جهانی بهداشت نیز تاثیرگذار است. از بعضی از این لارو کش‌ها مانند ابیت می‌توان در آب ذخیره شده برای شرب هم استفاده کرد.»
انتقال زیکا از مادر به جنین
حسین دلیلی، استاد گروه کودکان دانشکده پزشکی دانشگاه تهران درباره علائم جنینی و نوزادی بیماری زیکا گفت:«زنان باردار می‌توانند به ویروس زیکا آلوده شوند. راه اصلی که زنان باردار به زیکا آلوده می‌شوند نیش پشه است. ویروس زیکا همچنین می‌تواند از یک مرد به شریک جنسی او منتقل شود. یک زن باردار می‌تواند ویروس زیکا را به جنین منتقل کند. زیکا عامل میکروسفالی و دیگر نقص‌های شدید مغز جنین است و دانشمندان در حال مطالعه طیف گسترده‌ای از مشکلات بالقوه‌ای هستند که عفونت ویروس زیکا در دوران بارداری می‌تواند ایجاد کند. مشکلات دیگر در میان جنین و نوزادانی که قبل از تولد به ویروس زیکا آلوده شده‌اند شامل نقائص چشم، اختلال شنوایی و اختلال رشد است. محققان در حال جمع‌آوری اطلاعات برای درک بهتر میزان تاثیر ویروس زیکا بر مادران و فرزندان هستند. تا به امروز هیچ گزارشی از ابتلای نوزادان به ویروس زیکا از طریق تغذیه از شیر مادر به دست نیامده است. به دلیل مزایای تغذیه با شیر مادر، مادران به دادن شیر به نوزادان خود حتی در مناطق آلوده به ویروس تشویق می‌شوند.»
وی افزود: «بر اساس شواهد موجود فکر می‌کنیم که عفونت ویروس زیکا در زنی که باردار نیست نمی‌تواند موجب نقایص هنگام تولد در بارداری‌های بعدی و پس از پاک شدن خون وی از ویروس شود. همچنین هنگامی که شخصی دچار ویروس میشود از ابتلای مجدد مصون می‌گردد.»
منبع: روزنامه سپید