بیماری پارکینسون یک اختلال پیش‌رونده سیستم عصبی مرکزی است که سلول‌های عصبی مغز تولیدکننده دوپامین را تحت تاثیر قرار می‌دهد. وقتی این سلول‌ها تضعیف می‌شوند یا می‌میرند، بدن فرد با کمبود دوپامین مواجه می‌شود و این کمبود موجب اختلال حرکتی همچون رعشه‌ها، فقدان تعادل و دیگر مشکلات می‌شود. تاکنون هیچ درمانی برای این بیماری وجود نداشته است، اما محققان می‌گویند که در مورد نقش عوامل ژنتیکی و زیست‌محیطی در حال به دست آوردن سرنخ‌های بیشتری هستند. در این حین، افراد مبتلابه این بیماری می‌توانند با استفاده از گام‌های بسیاری کیفیت زندگی خود را حفظ کنند و از خانواده، شغل و بازنشستگی خود لذت ببرند.
بیماری پارکینسون مشکلی نیست که تنها برای افراد مسن رخ دهد. اگرچه این اختلال معمولا در حدود سن ۶۰سالگی رخ می‌دهد، اما افراد جوان‌تر نیز ممکن است تحت تاثیر این اختلال قرار بگیرند. یکی از این نمونه‌ها بازیگر مشهور آقای مایکل جی فاکس است که اکنون ۵۴سال دارد و در سال ۱۹۹۱ یعنی در سن ۲۹ سالگی مبتلابه این بیماری شد. ابتلا به این بیماری در سن ۴۰ سالگی یا پایین‌تر را بیماری پارکینسون شروع‌شونده در سنین پایین می‌نامیم. وضعیت معمول‌تر این است که فرد در دهه ۵۰ سالگی یا دهه ۶۰ سالگی عمرش مبتلابه این بیماری شود.
دلیل بیماری پارکینسون هنوز ناشناخته است. اعتقاد بر این است که ترکیب عوامل ژنتیکی و عوامل زیست‌محیطی درخطر ابتلا به بیماری پارکینسون موثر هستند. محققان چندین جهش ژنتیکی یافته‌اند که مرتبط با بیماری پارکینسون هستند. علاوه بر این، محققان می‌گویند که سبک زندگی نیز می‌تواند در ابتلا به این بیماری نقشی را ایفا کند. برای مثال، در افرادی که نوشیدنی‌های کافئین‌دار می‌نوشند، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون کمتر است، هرچند که رابطه علی و معلولی میان نوشیدن نوشیدنی‌های کافئین‌دار و کاهش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون هنوز تایید نشده است.
تشخیص بیماری پارکینسون ساده نیست.هیچ‌آزمایش خاصی برای تشخیص بیماری پارکینسون وجود ندارد. درعوض پزشکان برای تشخیص بیماری پارکینسون به دنبال ویژگی‌های اساسی اختلال حرکتی در فرد هستند. پزشکان برای تشخیص بیماری پارکینسون از عبارت اختصاری یادآورندهTRAP استفاده می‌کنند:
Tremor: رعشه یا لرزیدن اندام در حال سکون که شامل اندام‌هایی همچون انگشت شست، کل دست، بازو، چانه، لب‌ها و پا است.
Rigidity: حالت سفتی که پزشک‌ها به هنگام چرخاندن مچ یا بازوی بیمار احساس می‌کنند.
Akinesia: آکینزی، فقدان حرکت یا کندی حرکت است که فرد به هنگام پیاده‌روی یا تاب دادن بازوی خود با آن مواجه می‌شود.
Postura- instability: ناپایداری وضعیت قرارگیری بدن که فرد را مجبور می‌سازد به هنگام پیاده‌روی یا برخاستن از صندلی از یک‌چیز به‌عنوان حفظ‌کننده تعادل خود استفاده کند.
پزشک‌ها باید دیگر عارضه‌ها را مانند داروهای موثر در ایجاد علائم مشابه، آرتروز و دیگر مشکلات پزشکی از بیماری پارکینسون جدا سازند. معمولا پزشک‌ها برای تشخیص بیماری پارکینسون یک فرد علائم او را مشاهده می‌کنند، سابقه داروهای مصرفی او را در نظر می‌گیرند و در مورد سفتی، کندی یا رعشه اندام‌ها از او سوالاتی می‌پرسند.
رعشه‌ها و دیگر علائم ظاهری تنها مشخصه‌های بیماری پارکینسون نیستند. اگرچه از این علائم ظاهری مطرح‌شده در بالا به‌عنوان اساس تشخیص بیماری پارکینسون استفاده می‌شود، اما علائم این بیماری بیشتر از این‌هاست. علائم بی‌شماری وجود دارند که پزشک‌ها نمی‌بینند و به آن‌ها «علائم نامرئی» می‌گویند که شامل مشکلات خواب، یبوست، سخن نامفهوم و مشکلات خلق‌وخویی همچون افسردگی است. این علائم در هر بیمار متفاوت است.
آموزش خود درباره بیماری پارکینسون می‌تواند کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد. زندگی باکیفیت خوب برای افراد مبتلا به بیماری پارکینسون اگر درمان مناسب و برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشند، ممکن است. پارکینسون نیز باید به‌مانند فشارخون بالا، کلسترول بالا و دیگر بیماری‌های مزمن روزانه مدیریت شود.
درمان باید متناسب با علائم شما و ترجیح‌های شما باشد. اگرچه تاکنون هیچ درمان قطعی برای بیماری پارکینسون کشف نشده است، اما همین درمان امروزی می‌تواند در داشتن یک زندگی باکیفیت به فرد کمک کند. درمان اساسی برای رعشه‌ها و سفتی ناشی از این بیماری یک داروی ترکیبی کاربی دوپا- لوودوپا است که تصورمی‌شود فقدان دوپامین را برطرف کند. اما نه‌تنها علائم پارکینسون در بیماران متفاوت است، بلکه آزاردهندگی علائم مشابه برای بیماران متفاوت یکسان نیست. سوالی که باید از بیماران پرسید این است که چه چیزی بیشتر شما را آزار می‌دهد؟ بعضی از بیماران در پاسخ به این سوال یبوست را ذکر می‌کنند. بیماران دیگر رعشه دائمی دست‌های خود را بیان می‌دارند. برنامه درمانی باید متناسب با نگرانی‌های بیمار باشد.
شرکت در کارآزمایی‌های بالینی ارزش در نظر گرفتن را دارند. هرگاه یک بیمار مبتلابه پارکینسون به پزشک خود مراجعه کرد، باید از او بپرسد: «آیا کارآزمایی بالینی بر روی درمان‌های جدید وجود دارد؟ آیا من واجد شرایط این کارآزمایی بالینی جدید هستم؟» بسیاری از بیمارانی که وارد کارآزمایی‌های بالینی می‌شوند، وضعیت بهتری پیدا می‌کنند، چون غالبا تحت مراقبت هستند. هر کارآزمایی بالینی مزیت‌ها و خطرهایی دارد. احتمال آسیب وجود دارد، اما محققان آزمایش باید این اطمینان را داشته باشند که خطرهای کارآزمایی در مقایسه با مزیت‌های آن حداقل هستند. مجریان این کارآزمایی‌ها باید قبل از نام‌نویسی خطرات و مزیت‌ها را برای افراد بیان دارند. برای اطلاع از آزمایش‌های بالینی علاوه بر صحبت با پزشک خود می‌توان نگاهی به کارآزمایی‌های بالینی در سایت ClinicalTrials.gov انداخت که بخشی از موسسه‌های ملی بهداشت آمریکا (NIH) است.
استرس می‌تواند بیماری را بدتر کند؛ صحبت با دیگران درباره بیماری می‌تواند تسکین‌بخش باشد. در بعضی از افراد یکی از این دلایل ایجاد استرس پنهان کردن بیماری خود از همکارها، خانواده و دوستان است. با صحبت با افرادی که بیماری‌شان را با دوستان و خانواده خود در میان گذاشتند درمی‌یابیم که این افراد به این نتیجه رسیده‌اند که ای‌کاش زودتر مشکل‌شان را به دوستان و خانواده خود گفته بودند.
بستری شدن می‌تواند پرمخاطره باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که افراد مبتلابه بیماری پارکینسون در معرض خطر مصرف داروی اشتباه در زمان اشتباه و همچنین خطر ابتلا به عفونت در صورت بستری شدن هستند. اگرچه بستری شدن گاهی اوقات ضروری است، اما با پیروی از برنامه درمانی خود و مصرف درست داروها و مراجعه به یک کلینیک پزشکی حتی‌الامکان از بستری شدن جلوگیری کنند.
افسردگی بیش از نیمی از بیماران و اضطراب حدود ۴۰درصدشان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هم اضطراب و هم افسردگی می‌تواند بیش از علائم حرکتی، سلامت کلی بیماران را تحت تاثیر قرار دهد. افسردگی و اضطراب غالبا با یکدیگر رخ می‌دهد. خوشبختانه در صورت مواجه‌شدن با این مشکلات می‌توان از روش‌های درمانی زیادی ازجمله دارو، تمرین، روان‌درمانی یا گفتگودرمانی استفاده کرد.
منبع: روزنامه سپید