وقتی دچار اسهال می‌شوید، محتویات روده (یا مدفوع) شما شل و آبکی می‌شود. این اتفاق بسیار شایع بوده و اصلا مسئله حادی نیست. بسیاری از مردم یک یا دو بار در سال دچار اسهال می‌شوند. اسهال معمولا ۲ تا ۳ روز طول می‌کشد و نمی‌توان آن را با داروهای بدون نسخه درمان کرد. برخی افراد اغلب در قالب «سندروم روده تحریک‌پذیر» (IBS) یا سایر بیماری‌ها دچار آن می‌شوند.
علائم
ممکن است علائمی مانند باد و نفخ در شکم، دل‌درد، مدفوع شل، مدفوع آبکی، احساس نیاز شدید به مدفوع کردن و تخلیه خود، بالا آوردن و استفراغ داشته باشید. برخی علائم حادتر اسهال عبارت است از وجود خون یا مخاط در مدفوع، کاهش وزن و تب.
اگر دیدید که مدفوع‌تان بیش از سه بار در روز آبکی می‌شود نشان‌دهنده این است که به اندازه کافی مایعات نمی‌نوشید و بدن‌تان دچار کم‌آبی شده است. اگر این مشکل را درمان نکنید، مشکلات بیشتر و حادتری در انتظارتان خواهد بود.
علل
اسهال معمولا به خاطر ویروسی ایجاد می‌شود که روده‌تان را عفونی می‌کند. برخی افراد آن را «آنفولانزای روده‌ای» یا «آنفولانزای معده» می‌نامند. سایر علل آن عبارت است از انواع آلرژی نسبت به غذاهای خاص، دیابت، بیماری‌های روده مانند بیماری کرون یا التهاب زخم‌شونده روده بزرگ، خوردن غذاهایی که باعث برهم خوردن کارکرد دستگاه گوارش می‌شوند، عفونت ناشی از باکتری (که علت اکثر مسمومیت‌های غذایی است) و یا سایر موجودات زنده، سوء‌مصرف مواد ملین، مصرف برخی داروها، بیش‌کاری تیروئید، پرتودرمانی، برخی سرطان‌ها، جراحی سیستم گوارشی، مشکل در جذب برخی مواد مغذی که به آن سوءجذب هم می‌گویند.
چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر دچار هر یک از علائم زیر شدید، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.
-وجود خون در مدفوع یا مدفوعِ سیاه و قیر-رنگ،
-تبِ بالا یا تبی که بیش از ۲۴ ساعت ادامه داشته باشد
-ادامه پیدا کردن اسهال تا بیش از دو روز
-حالت تهوع یا استفراغ که مانع از نوشیدن مایعات می‌شود تا بتوانید مایعات از دست‌رفته بدن را جایگزین کنید
-درد شدید در شکم و مقعد
-اسهال بعد از بازگشت از شهر یا کشوری دیگر
علاوه بر این مسئله، اگر دچار اسهال یا هر یک از نشانه‌های کم‌آبی زیر شدید، باید فورا با پزشک‌تان تماس بگیرید:
ادرار سیاه، اگر ادرار کمتر از میزان طبیعی‌اش بوده یا اگر میزان خیسی پوشک بچه کمتر از حد طبیعی باشد، ضربانِ تند قلب، انواع سردرد، خشکی پوست، حساسیت، سرگیجه.
درمان
اگر مورد شما خفیف است، نیازی نیست که داروی خاصی مصرف کنید و می‌توانید از داروهای بدون نسخه مانند بیسموت یا لوپرامید استفاده کنید که به شکل شربت یا قرص در دسترس هستند.
از طرفی باید سعی کنید بدن‌تان را هیدراته نگه دارید. توصیه می‌شود روزانه حداقل ۸ لیوان مایعات مصرف کنید. آبمیوه‌های بدون پالپ، سوپ یا سودا (بدون کافئین) گزینه‌های خوبی محسوب می‌شوند. سوپ مرغ (بدون چربی)، چای با عسل و نوشیدنی‌های ورزشی را هم می‌توانید در لیست‌تان قرار دهید. به‌جای نوشیدن مایعات همراه با غذا، بهتر است بین غذا آنها را بخورید. سعی کنید تعداد دفعات زیاد اما در حجم کم مایعات بنوشید.
چطور می‌توانم احساس بهتری داشته باشم؟
تمام حرکات روده‌ای که منجر به اسهال می‌شوند باعث درد در ناحیه مقعدی‌تان خواهند شد. و زمانی که به دستشویی می‌روید، در آن ناحیه دچار خارش، سوزش و یا درد خواهید بود. برای تسکین این درد، یک دوش آب گرم بگیرید. بعد از آن، با یک حوله خشک و تمیز ناحیه مورد نظر را به آرامی نوازش کنید. می‌توانید از یک کرم هموروئید یا وازلین هم بر روی منطقه مورد نظر استفاده کنید.
عوامل محرک اسهال
محصولات لبنی می‌توانند تحریک‌کننده باشند
یکی از شایع‌ترین اختلالات عدم تحمل غذایی که منجر به اسهال مزمن می‌شود، عدم تحمل لاکتوز است. پزشکان توصیه می‌کنند که اگر دچار اسهال مزمن هستید، قطع مصرف محصولات لبنی می‌تواند این مشکل را حل کند.
گلوتن هم می‌تواند باعث آن شود
افرادی که دچار بیماری سلیاک هستند و باید از مصرف گلوتن پرهیز کنند دچار اسهال نخواهند شد. برخی از افراد دچار نفخ و تورم هستند. حتی اگر بیماری سلیاک نداشته باشید، بدون مصرف گلوتن احساس بهتری خواهید داشت.
عامل بروز اسهال می‌تواند گلوتن یا سایر ترکیباتی باشد که با گلوتن حالت هم‌زیستی دارند. ممکن است سلیاک نداشته باشید اما راهی را پیدا کرده‌اید که به شما حس بهتری خواهد داد. نیازی نیست که گلوتن در رژیم غذایی‌تان باشد، بنابراین می‌توانید هم‌چنان به پرهیز از آن ادامه دهید.
غذاهای چرب و روغنی دشمنان احتمالی‌‌اند
این نوع غذاها می‌توانند باعث کُند شدن تخلیه روده شوند که باعث می‌شود افراد احساس تورم یا نفخ در شکم داشته باشند. این وضعیت باعث سفت شدن عضلات در دستگاه گوارش شما شده که مسبب بروز اسهال خواهد شد.
کافئین را از قلم نیندازید
مصرف کافئین باعث شل شدن مدفوع خواهد شد. اگر به طور مکرر دچار اسهال می‌شوید، قطع مصرف قهوه صبحگاهی در حل این مشکل بسیار تأثیرگذار خواهد بود خصوصا اگر بیش از یک فنجان در روز آن را می‌نوشید.
ممکن است یک بیماری دیگر باعث بروز آن شود
برخی بیماری‌ها می‌توانند منجر به بروز اسهال شوند. از جمله: سندروم روده تحریک‌پذیر، بیماری کرون، دیابت و …
اگر مبتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر هستید، استرس می‌تواند اسهال‌تان را بدتر کند. مصرف دارو و یا تغییر شیوه زندگی می‌تواند به شما در کنترل اضطراب کمک کند.
اغلب افراد تعجب می‌کنند که دیابت هم می‌تواند محرک اسهال باشد. این بیماری می‌تواند بر اعصاب روده اثر بگذارد، بنابراین دیابت مزمن در بسیاری افراد می‌تواند منجر به اسهال مزمن شود. بهترین توصیه برای کمک به این وضعیت، کنترل دیابت است.
داروها هم می‌توانند مقصر باشند
مصرف برخی داروها و عوارض جانبی ناخواسته آنها می‌تواند سبب اسهال شود. برخی از این داروها عبارتند از داروهای ضد اسید معده، داروهایی که حاوی منیزیم هستند، NSAIDها (داروهایی مانند آسپیرین و ایبوپروفن)
بنابراین اگر دچار درد مزمن هستید، احتمال دارد که اسهال مزمن هم داشته باشید.
درمان سرطان می‌تواند باعث اسهال شود
خصوصا شیمی‌درمانی و پرتودرمانی. شیمی‌درمانی که هم در قالب عوارض جانبی داروها بوده و یا می‌تواند به جداره دستگاه گوارشی آسیب وارد کند. پرتودرمانی هم می‌تواند باعث ایجاد التهاب در دستگاه گوارش شود.
چه وقت اسهال شدید می‌شود؟
اگر هم‌چنان بعد از دو هفته مجبورید به خاطر اسهال سریع به دستشویی بروید، پس باید بگوییم که دچار اسهال مزمن هستید. به منظور شناسایی علت اسهال، پزشک سؤالاتی از شما خواهد پرسید تا بتواند علائم اسهال و سابقه پزشکی شما را بررسی نماید. اگر بتوانید اطلاعات زیر را به طور دقیق در اختیار پزشک بگذارید، پس ویزیت خوبی داشته‌اید:
-این‌که چند وقت است دچار اسهال شده‌اید
-آیا اسهال‌تان خودش می‌آید و خوب می‌شود و یا پیوسته و ادامه‌دار است
-آیا غذاهای خاص و یا شرایط خاصی باعث بهتر یا بدتر شدن علائم بیماری می‌شود
-اگر مدفوع شما خیلی خونی، چرب، روغنی یا آبکی باشد
-وجود سایر علائم و مدت زمانی که دچار آنها شده‌اید
-سابقه اسهال مزمن در شما یا خانواده‌تان
-آخرین سفری که رفته‌اید و غذاهایی که خورده‌اید
-داروهایی که دارید در حال حاضر آنها را مصرف می‌کنید.
پیشگیری از اسهال در افراد ۱۲ سال به بالا
مسمومیت غذایی یکی از علل شایع اسهال در بچه‌ها و بزرگسالان محسوب می‌شود. هنگامی که قرار است غذا را در خانه درست نموده و آن را در یخچال یا فریزر بگذارید، با انجام یک‌سری اقدامات پیشگیرانه می‌توانید از بروز مسمومیت غذایی جلوگیری کنید. بنابراین در خوردن غذاهای فاسدشدنی مانند تخم‌مرغ، گوشت، ماکیان، ماهی، صدف خوراکی و محصولات شیری باید بیشتر دقت کنید. خصوصا اگر فرد در دوران بارداری بوده، سیستم ایمنی‌اش دچار اختلال شده و یا از بیماری مزمنی رنج می‌برد یا برای دسته دیگری از افراد که بیشتر در معرض این خطر قرار دارند مانند بچه‌های کوچک یا بزرگسالان باید اقدامات پیشگیرانه را رعایت کنند.
وزارت کشاورزی اقدامات زیر را به منظور پیشگیری از مسمومیت غذایی توصیه کرده است:
-غذا را با دقت و امنیت کامل آماده کنید
-موقع خرید محصولات حواستان باشد
-غذاها را با دمای مناسب بپزید
-موقع گذاشتن غذاها در یخچال یا فریزر دقت کنید
-توصیه‌های درج شده بر روی برچسب غذاها را بخوانید
-اگر به سالم بودن غذا شک دارید، آن را دور بریزید.
وقتی که به مناطق دورافتاده یا کشورهای مختلف دنیا سفر می‌کنید، احتمال دارد که به خاطر مصرف غذا یا آب آنجا دچار اسهال مسافر شوید؛ چرا که روش طبخ و آماده سازی غذاها با هم متفاوت است.
منبع: webmd
هرآنچه باید درباره اسهال و درمان آن بدانید
مهرناز زاوه
وقتی دچار اسهال می‌شوید، محتویات روده (یا مدفوع) شما شل و آبکی می‌شود. این اتفاق بسیار شایع بوده و اصلا مسئله حادی نیست.
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟