مدفوع چرب یا Steatorrhea ، زمانی رخ می دهد که چربی بیش از حد در مدفوع وجود دارد. مدفوع شامل مخلوطی از مواد غذایی هضم نشده است، که شامل پروتئین ها، فیبرها و نمک است. مدفوع همچنین معمولا حاوی مخاط، سلول مرده یا هر زباله دیگری است که بدن قادر به دفع آن است. در این مقاله، میتوانید درباره دلایل مدفوع چرب و نحوه درمان آن اطلاعاتی را فرا بگیرید.
1– دلایل مدفوع چرب
مدفوع چرب، معمولا یک نگرانی عمده بهداشتی نیست و بعد از خوردن وعده های غذایی با چربی، فیبر و اگزالات پتاسیم اتفاق می افتد. بعضی از غذاهایی که به طور قابل توجهی برای چربی و فیبر قابل هضم نبوده و یا به سختی هضم می شوند، احتمالا باعث ایجاد مدفوع چرب می شوند.
غذاهای رایج و نوشیدنی هایی که باعث به وجود آمدن مدفوع چرب می شوند، شامل موارد زیر است:
- آجیل، به خصوص آجیلی که با پوست بوده و یا مغز در درون آن وجود دارد. (بادام، فندق، پسته..)
- ماهی روغنی و پر چرب مانند escolar یا ماهی هایی که به غلط برچسب چربی خورده اند مانند جلبک دریایی و یا ماهی تن چرب نام برد.
- مصرف الکل بیش از حد
- چربیهای ساختگی
- روغن های طبیعی و یا روغن های اسانس
- روغن هسته نارگیل و روغن نخل
- تمام محصولات تهیه شده از گندم
علائم شدید یا طولانی مدت مدفوع چرب، ممکن است نشانه ای از وضعیت پزشکی، مانند اختلال نفوذ پذیری، کمبود آنزیم یا بیماری های دستگاه گوارش باشد. شرایط پزشکی شناخته شده به علت وجود مدفوع چرب عبارتند از:
- برخی از بیماری های پانکراس
- فیبروز کیستیک
- خرابی یا آسیب کلیوی
- خرابی یا آسیب کبدی
- کم کاری تیروئید یا هورمون پاراتیروئید بسیار کم
- سرطان کیسه صفرا، سنگ های صفراوی یا حذف کیسه صفرا
- اختلال سلیاک
- اختلال کرون
- شرایط متابولیسم لیپید (چربی) مانند بیماری گوچر و بیماری تای ساکس
- عفونت های باکتریایی دستگاه گوارش، به خصوص Clostridium difficile و بیماری ویپل
- جراحی بای پس معده
- جراحت یا آسیب روده
- دیابت
- برخی از داروهای دیابت
- داروهای سرطان های کلیه، کبد و پانکراس
- داروهای چاقی مانند مسدود کننده های چربی و کربوهیدراتها
- داروهای ضد کلسترول
- عفونت های انگلی، معمولا جیاردیا
- ایدز
- نوعی بیماری مناطق گرمسیری، بیماری روده کوچک که باعث اختلال در جذب مواد غذایی بخصوصی می شود.
- آمیلوئیدوز
- نارسایی احتقانی قلب
- لنفوم یا آسیب لنفی
2– نشانه ها
مدفوع چرب یا Steatorrhea زمانی است که یک مدفوع شل، اما بزرگ با تکه های چربی قابل دیدن و تکه های روغن جدا از مدفوع و قابل توجه است. موارد خفیف یا کوتاه مدت آن ممکن است باعث ناراحتی محدودی شود.
علائم اضافی مدفوع چرب خفیف عبارتند از:
- مدفوع کف آلود، کثیف و یا مدفوع پر از مخاط
- مدفوع با بوی ناخوشایند
- اسهال یا مدفوع شل یا روان که بزرگتر از حد طبیعی است
- مدفوع رنگ روشن، اغلب قهوه ای روشن، سبز، نارنجی یا زرد
- مدفوعی که شناور است
- مدفوعی که به نظر می رسد در یک پرده ضخیم و چرب پوشیده شده است
- مدفوعی که به دشواری با سیفون تخلیه می شود.
- درد شکمی، گرفتگی، نفخ و گازریزش
- سوزش سر دل و سوء هاضمه
- خستگی عمومی
- عضله کوچک، درد استخوان، و درد مفصلی
سوء تغذیه و کم آبی بدن ممکن است ناشی از موارد شدید یا مزمن مدفوع چرب باشد.علاوه بر این، علائم جدی نیز ممکن است رخ دهد، به ویژه هنگامی که با بیماری های زمینه ای در ارتباط باشد.
علائم مرتبط با مدفوع چرب شدید یا مزمن عبارتند از:
- مدفوع شل به صورت مزمن، سنگین وبا بوی ناخوشایند، و مدفوع پر از چربی
- کم خونی
- ضعف عضلانی و درد
- خستگی مزمن
- ازدست دادن وزن
- تب
- کاهش میزان رشد در کودکان
- مشکلات دید
- شرایط پوستی
- وضعیت عصبی
- پوکی استخوان
3– تشخیص
با پرسش از علائم یک شخص، بررسی سابقه پزشکی فرد و تست چربی مدفوع برای تعیین میزان چربی در مدفوع، معمولا پزشک مدفوع چرب را تشخیص می دهد. در حالی که بعضی از پزشکان ممکن است از یک آزمایش 24 ساعته استفاده کنند، بهترین زمان برای جمع آوری چربی مدفوع، 72 ساعت است.
برای آماده شدن برای آزمایش چربی مدفوع، فرد باید قبل از تست روزانه 100 گرم چربی به مدت 3 روز مصرف کند و 5 ساعت به طور مستقیم قبل از آزمایش مصرف داشته باشد.
آنها باید یک نمونه مدفوع را با استفاده از مجموعه کیت و دستورالعمل آن جمع آوری کرده و نمونه را به دفتر کلینیک یا مطب پزشک خود برسانند. هنگام مصرف 100 گرم چربی در روز، یک فرد سالم باید 7 گرم یا کمتر در روز چربی در مدفوع خود دفع کند.
مدفوع چرب یا Steatorrhea معمولا به عنوان دفع بیش از 7 گرم چربی در یک دوره 24 ساعته در زمانی که مصرف 100 گرم چربی روزانه وجود دارد، معرفی می شود. اگر اختلال مدفوع چرب تشخیص داده شود، پزشک به احتمال زیاد نیاز به انجام آزمایشهای بیشتری برای تعیین علت زمینه ای دارد.
4– درمان
درمان مدفوع چرب بستگی به علت و شدت علائم دارد. موارد خفیف آن اغلب در خانه با استراحت و مراقبت اولیه قابل درمان می باشند. پیروی از برخی از دستورالعمل های رژیم غذایی نیز ممکن است خطر ابتلا به مدفوع چرب را کاهش دهد. درمان های خانگی برای درمان و پیشگیری ازمدفوع چرب عبارتند از:
- هیدراته ماندن
- کاهش مصرف فیبر غذایی
- کاهش مصرف چربی در رژیم غذایی
- کاهش یا قطع سیگار
- کاهش یا قطع مصرف الکل
- کاهش یا محدود کردن مصرف اگزالات پتاسیم
- افزایش مصرف غذاهای ویتامین محلول در چربی با مصرف مکمل های غذایی مانند ویتامین A، D، E و K
افزایش مصرف ویتامین B-12، اسید فولیک، آهن، منیزیم و کلسیم در رژیم غذایی
–مصرف داروهای ضداسهال بدون نسخه، که از آن جمله می توان به لورئامید (Imodium) و بیسموت سابسالیسیلات (Kaopectate،Pepto-Bismol) اشاره کرد.
–استفاده از داروهای ضد اسید، ضد التهاب و ضد گاز بدون نسخه
موارد شدید یا مزمن مدفوع چرب معمولا به مداخله پزشکی نیاز دارند. افراد مبتلا به مدفوع چرب که دارای بیماری های زمینه ای نیز هستند، معمولا به درمان های پزشکی نیاز دارند.
داروهای مورد استفاده برای درمان و جلوگیری از مدفوع چرب عبارتند از:
– مایعات درون وریدی (IV) برای بازگرداندن الکترولیتها و جلوگیری از کم آبی بدن
- داروهای ضد اسهال
- درمان جایگزینی آنزیم پانکراس (PERT)
- مهار کننده های پمپ پروتون یا PPI
- روغن های MHC
5– زمان ملاقات با پزشک
اختلال مدفوع چرب مزمن و شدید نیاز به توجه پزشکی دارد. مدفوع چرب خفیف تا متوسط می تواند باعث کمبود آب بدن و ناراحتی جزئی شود اما این علائم اگر درمان نشود، میتواند منجر به بیماریهای جدی مانند حمله قلبی و نارسایی ارگان ها شود. Steatorrhea همچنین می تواند نشانه ای از شرایط پزشکی اصلی باشد که نیاز به درمان دارد. این شامل بیماری های دستگاه گوارش، کمبود آنزیم یا کم کاری تیروئید است. حضور چربی در نمونه مدفوع می تواند به تشخیص این شرایط کمک کند.
برگردان: سیما آزاد فلاح