اگرچه مصرف آرام بخش و مسکن می تواند یک درمان موقت برای درد یا دلهره شما باشد و برای مدتی شما را آرام کرده و خواب آرامی داشته باشید، اما فراموش نکنید که تمامی این داروهای شیمیایی عوارضی دارند که در صورت مصرف مداوم می تواند بسیار خطرناک باشد. به هیچ عنوان توصیه نمی شود بدون تجویز پزشک داروای آرامبخش را مصرف کنید. در این مطلب قصد داریم شما را با خطرات و عوارض احتمالی مصرف آرام بخش ها آشنا کنیم.
د‌‌اروهایی از قبیل کلرد‌‌یازپوکساید، آلپرازولام، د‌‌یازپام و لورازپام به عنوان تضعیف کننده سیستم اعصاب مرکزی عمل میکنند. اگرچه تجویز منطقی این داروها توسط پزشک اثرات د‌‌رمانی مطلوبی در بهبود بیماری دارد ولی مصرف بی‌رویه و خود‌‌سرانه آنها میتواند علائمی همچون تسکین خفیف، خواب‌آلود‌‌گی و حتی اغما به همراه داشته باشد.
باتوجه به اثر تسکین‌‌د‌‌هند‌‌ه و خواب‌آور این داروها با گذشت زمان تمایل فرد برای مصرف آنها بیشتر شده به‌طوری که در نهایت منجر به وابستگی جسمی و روانی به داروهای فوق‌الذکر می‌شود و این امر قطع مصرف دارو را برای فرد به شد‌‌ت د‌‌شوار میکند. مصرف طولانی مدت این داروها ممکن است منجر به ایجاد فراموشی، اختلال در تفکر و حتی ایجاد افسردگی در فرد مصرف‌کنند‌‌ه شود. مصرف داروهای آرام بخش و خواب آور از هر دسته و گروهی که باشد بدون تجویز پزشک جایز نیست. پزشکی که دارو تجویز میکند با د‌‌رنظر گرفتن اثرات مثبت و عوارض و انتخاب مورد مناسب برای آن دارو اقدام میکند.
اثرات اصلی آرام‌بخش‌ها
• ضد اضطراب
• خواب آور
• ضد اسپاسم (گرفتگی)
• ضد تشنج
• فراموشی آور
موارد مصرف داروهای آرام بخش
• کاهش استرس و اضطراب
• درمان بی‌خوابی و اختلالات خواب
• تسکین و کاهش گرفتگی و تنش عضلات
• کاهش علائم محرومیت از مواد مخدر
• درمان حملات وحشت زدگی
• تسهیل تست‌های تشخیص پزشکی نظیر آند‌‌وسکوپی
• افزایش اثر بی‌حس کنند‌‌ه‌های موضعی و بیهوشی عمومی
• درمان روان پریشی
• فراموشی پیش گستر قبل از اعمال جراحی
عوارض بلند مدت مصرف آرام بخش و مسکن
ایجاد تحمل(TOLERANCE)
به نیاز مصرف بیشتر دارو برای تاثیر و احساس مشابهی که پیشتر با مصرف مقادیر کمتر همان دارو حاصل می شد، اطلاق میگردد. مصرف کننده به مرحله ای میرسد که دیگر افزایش دوز مصرفی آرام بخش ها بی تاثیر خواهد بود. علایم ایجاد تحمل: دل درد، بی قراری، سرگیجه، رعشه، افسردگی، ترسهای غیر منطقی، پارانوئید و دمدمی مزاجی.
وابستگی(DEPENDANCY)
پس از ایجاد تحمل و افزایش دوز مصرفی و مصرف مداوم داروهای آرام بخش در فرد وابستگی روانی و جسمانی نیز ایجاد میگردد. هنگامی هم که مصرف کننده بطور ناگهانی مصرف دارو را قطع میکند دچار علایم محرومیت(WITHDRAWL) میگردد. این علایم شامل بی قراری، بی خوابی، اضطراب، تهوع، کرامپ شکمی، تپش قلب، لرز، رعشه، درد عمومی، اسهال، توهم، افسردگی، پارانویا، هذیان، کاهش اشتها، حملات وحشت زدگی، پرفشاری خون، بی خوابی ، اسپاسم عضلات، حساسیت به نور و صدا، تشنج و مرگ میباشد. باربیتوراتها اعتیاد آور تر از بنزودیازپین ها می باشند.
سوء مصرف و اور دوز(OVER DOSE)
خطر مصرف این دسته از داروها به عنوان داروهای تفننی به ویژه باربیتوراتها زیاد است. مصرف بیش از مقادیر تجویز شده نیز میتواند سبب مسمومیت و حتی مرگ فرد گرد.
خودکشی با مصرف دوز بالای آرام بخش ها
نکته مهم: مصرف الکل به همراه آرام بخشها به علت اثرات مشابه (کاهش فعالیت مغز و سیستم اعصاب مرکزی) مرگ بار بوده و میتواند فرد را به کما و یا به کام مرگ بکشاند.
نکات مهم برای مصرف
• قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید تا دوز مناسب وضعیت جسمی شما برایتان تجویز گردد. همچنین از لحاظ تداخل با دیگر داروها و بیماریها مورد بررسی قرار گیرید.
• در صورتی که دچار تحریکات گوارشی می شوید آنها را همراه با غذا میل کنید.
• هیچگاه بطور ناگهانی اقدام به قطع مصرف آنها نکنید. و برای قطع آنها ابتدا با پزشکتان مشورت کنید.
• هیچگاه این داروها را به همراه الکل و دیگر مواد مخدر و روانگردان مصرف نکنید.
• به خاطر داشته باشید قرصهای خواب آور درمان موقتی بی خوابی میباشد. چنانچه برای مدت طولانی از آنها استفاده کنید و سپس مصرف آنها را قطع کنید، بی خوابی شما تشدید میگردد. تا آنجا که ممکن است دوز پایین دارو را مورد مصرف قرار دهید.
• حداکثر مدت زمان مجاز مصرف آرام بخش ها ۲-۴ هفته پیاپی و هفته ای ۲-۳ مرتبه میباشد.
• قرصهای خواب آور را نیم ساعت قبل از خواب مصرف کرده و پس از مصرف از کشیدن سیگار اجتناب ورزید.
• مصرف مداوم قرصهای خواب آور خواب عمیق و همراه با رویا را سرکوب کرده و خواب را سبک میکنند.
• معمولا صبح روز بعد شما احساس خستگی و گیجی اندکی خواهید داشت. بنابراین تا بی اثر شدن کامل اثرات آنها از انجام فعالیتهایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند خودداری کنید.
قطع ناگهانی مصرف آرام بخش ها چه عوارضی دارد؟