لوپوس اریتماتوس یک بیماری خود ایمنی است. سیستم ایمنی بدن به اشتباه ساختارهای سلول های بدن را بیگانه فرض می کند و به آنها حمله می کند. بر اساس ارگان های آسیب دیده، سه شکل اصلی لوپوس اریتماتوس وجود دارد. این بیماری بیشتر در بزرگسالی رخ می دهد. در دوران جوانی زنان بیشتر از مردان تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرند.
لوپوس اریتماتوس چیست؟
لوپوس اریتماتوس یک بیماری خود ایمنی است که در این فرآیند سلول های دفاعی سیستم ایمنی بدن (آنتی بادی ها) به اجزای سلولی خود بدن حمله می کنند و التهاباتی را به وجود می آورند. علت این نقص سیستم ایمنی بدن هنوز به صورت دقیق مشخص نیست. لوپوس اریتماتوس معمولا عود می کند. تغییرات التهابی در درجه ی اول بر روی پوست تاثیر میگذارد.
اگرچه، شکل های پیشرفته ی دیگری نیز از این بیماری وجود دارد که قسمت های دیگر بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. بر همین اساس، پزشکان سه دسته ی اصلی از این بیماری را از هم متمایز می کنند. علاوه بر این، برخی اشکال دیگر نادرتر از لوپوس نیز وجود دارد که فقط پوست را تحت تاثیر قرار می دهد به عنوان مثال لوپوس اریتماتود تومیدوس.
لوپوس اریتماتوس دیسکویید مزمنCDLE
این نوع از بیماری لوپوس فقط روی پوست تاثیر می گذارد و اصطلاحا به آن “لوپوس پوستی ” نیز گفته می شود. از نشانه های این بیماری التهاب پوست به شکل دیسک (دیسکوئید)، پوسته پوسته شدن و قرمز شدن پوست است. این تغییرات بیشتر در قسمت هایی که در مقابل نور خورشید است مانند صورت بیشتر است.
محرک های عود کننده از جمله نور، استرس، آسیب های جزیی و عفونت ها هستند. لوپوس اریتماتوس دیسکوئید مزمن معمولا بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی ایجاد می شود.
لوپوس اریتماتوس سیستماتیک SLE
در این نوع لوپوس علاوه بر پوست اندام های داخلی نیز تحت تاثیر قرار می گیرند.
لوپوس ریتماتوس نیمه حاد پوستی SCLE
لوپوس اریتماتوس نیمه حاد پوستی بین دو نمونه ای که در بالا گفته شد موقعیت میانی دارد. مبتلایان دچار تغییرات گسترده ی پوستی در قسمت هایی که در مقابل نور خورشید قرار میگیرد از یک طرف و از طرف دیگر دچار آنتی بادی های این بیماری در خون می شوند. مرحله ی حاد بیماری اغلب با درد عضلانی و مفاصل همراه است. در مواردی نادر این نوع از لوپوس پیشرفته تر از لوپوس اریتماتوس سیستماتیک می شود.
فرکانس لوپوس اریتماتوس
این بیماری در سراسر جهان شایع است ولی یک بیماری نادر است. در کشورهای صنعتی از هر صدهزار نفر ۱۲ الی ۵۰ نفر از این بیماری رنج می برند. این بیماری معمولا بین سنین ۱۵ تا ۲۵ سالگی رخ می دهد و زنان ده برابر بیشتر مردان دچار آن می شوند.
علائم و فاکتورهای خطرناک لوپوس اریتماتوس
علل دقیق لوموس اریتماتوس هنوز مشخص نیست. به گفته ی کارشناسان اختلالات ژنتیکی پایه ای اصلی این بیماری است. البته کارشناسان بر این باورند که عوامل دیگری نیز نقش دارند.
علاوه بر عوامل محیطی مانند نور خورشید، عوامل هورمدنی نیز در این بیماری موثر هستند چرا که زنان و دختران بیشتر از مردان و پسران در معرض این بیماری قرار می گیرند( نوسانات هورمونی در جنس ماده بیشتر از نر است).
دارو های لوپوس اریتماتوس
برخی از داروهای خاص مانند داروهای فشار خون بالا و صرع می توانند یک سندروم لوپوسی به نام سندروم لوپوس ناشی از دارو ایجاد کنند که البته با قطع دارو این سندروم از بین می رود.
معاینات و تشخیص لوپوس اریتماتوس
در ابتدا برای تشخیص لوپوس اریتماتوس پزشک درباره ی سابقه ی بیماری فرد از خود فرد یا اگر کودک باشد از والدینش پرس و جو می کند و سپس به معاینات جسمی و سایر آزمایشات می پردازد.
معاینات پوستی
تغییرات پوستی معمولا در شکل های مختلف لوپوس رخ می دهد. بنابراین معایناتی که پزشک بر روی پوست انجام می دهد برای تشخیص نوع لوپوس مهم است. پزشک نمونه از بافت پوست (بیوپسی پوست) را می گیرد و در زیر میکروسکوپ بررسی می کند.
تحقیقات بیشتر
آزمایش خون نیز می تواند اطلاعات مهمی را درباره ی بیماری خود ایمنی در اختیار پزشک قرار دهد. در لوپوس اریتماتوس سیستماتیک و نوع پیشرفته ی آن لوپوس اریتماتوس نیمه حاد پوستی آنتی بادی های خاصی در خون یافت می شوند.
علاوه بر این هر گونه شک به مبتلا بودن فرد به لوپوس اریتماتوس نیاز دارد که سایر اعضای بدن نیز مورد معاینه و آزمایش قرار بگیرد تا از تغییرات به وجود امده در سایر نقاط نیز اطمینان حاصل شود.
درمان لوپوس اریتماتوس
درمان این بیماری شامل اقدامات محافظت از نور است. مبتلایان باید از قرارگیری مستقیم در مقابل نور خورشید خودداری کنند و از ضدآفتاب هایی با ضریب محافظتی بالا در مقابل UV-A و UV-B استفاده کنند.
علاوه بر این تغییرات پوستی به طور خاص درمان می شود. صورت را می توان با داروهایی که دارای کورتیزون هستند مانند پماد درمان کرد. در موارد استثنائی داروهایی تجویز می شود که نه تنها خاصیت ضدالتهابی دارد بلکه در واکنش های ایمنی (آماده سازی ایمونومولینگ) نیز موثر است.
اگر این اقدامات موثر نبود و التهابات پوستی بسیار شدید بود بهتر از دارویی که برای مالاریا تولید شده استفاده کرد. این ماده ضدمالاریا با کلروکین یا هیدروکسین کلروکین است. زنان باردار و شیر ده نباید از این دارو استفاده کنند. این داروی ضد مالاریا در ۷۵ درصد از موارد مبتلایان را بهبود می دهد.
بیشتر بدانید: کاهش علائم لوپوس با این ویتامین!
به طور کلی، درمان به خوبی کنترل می شود. با این وجود، معاینات منظم فوندوس چشمی، توصیه می شود. زیرا در مواردی نادر روش های درمانی تغییراتی را ایجاد می کنند. بیماران مبتلا به لوپوس اریتماتوس به طور منظم باید تحت آزمایشات پزشکی باشند و مورد بررسی قرار بگیرند.
در صورت التهابات شدید پوستی، قرص های اضافی و تزریق کورتیزون می تواند کمک کند. درمان لوپوس اریتماتوس سیستماتیک گسترده تر است زیرا این بیماری علاوه بر پوست سایر قسمت های بدن را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
روش های جلوگیری از لوپوس اریتماتوس
بیماری التهابی لوپوس اریتماتوس قابل پیشگیری نیست. با این حال باید از عواملی که می توانند باعث ایجاد این بیماری شوند (با پیش بینی ژنتیکی مناسب) یا عود مجدد شوند اجتناب کرد. علاوه بر این عواملی مانند استرس و عفونت و مهم تر از همه در معرض نور خورشید قرار گرفتم به طور مستقیم از عوامل اصلی این بیماری محسوب می شوند.
بیشتر بدانید: یک راهکار کاربردی برای بیماران مبتلا به لوپوس!
شما باید از این عوامل دوری کنید حتی اگر بیمار هستید زیرا لوپوس اریتماتوس پوست را بسیار حساس می کند و اگر در مقابل نور خورشید قرار بگیرید مزمن می شود.
دوره ی بیماری و پیش بینی آن
پیش آگاهی و پیش بینی این بیماری می تواند به روند درمان بسیار کمک کند. زیرا ممکن است تا ده ها سال این بیماری به صورت خاموش ظاهر شود. لوپوس اریتماتوس نیمه حاد پوستی نیز اغلب پیش آگاهی دارد.
با این حال در کمتر از ۵ درصد از مبتلایان این بیماری به صورت لوپوس اریتماتوس سیستماتیک پیشرفت می کند. در این لوپوس دوره ی بیماری و پیش آگاهی بستگی به این دارد که چه اندام هایی تحت تاثیر قرار می گیرند. اگر کلیه ها، قلب و ریه درگیر شوند این بیماری به صورت جدی ظاهر خواهد شد و اغلب کشنده است.