علت های بروز تهوع و استفراغ را بشناسید

کمتر کسی است که در طول زندگی خود دچارحالت تهوع نشده باشد. حالت تهوع، یک حس آزاردهنده‌ و ناخوشایند است که در معده تان اتفاق می افتد به‌ طور معمول پیش از استفراغ رخ می‌دهد هر لحظه احساس می کنید ، می خواهید بالا بیاورید. به تخلیه‌ی معده با فشار از راه دهان چه ارادی و چه غیرارادی استفراغ گفته می‌شود.
حالت تهوع بر اثر عوامل مختلفی چون وجود ویروس ، مشکلات گوارشی ، بارداری ، بوی ناخوشایند یا در برخی افراد بر اثر دیدن صحنه های ناخوشایند ایجاد می شود.
تا زمانی که استفراغ بر اثر یک رویداد باشد کاملا طبیعی است اما زمانی که به صورت مکرر اتفاق می افتد ، می تواند نشانه هایی از یک بیماری زمینه ای باشد. استفراغ مکرر،همچنین ممکن است منجر به کم آبی بدن شود که برای بدن و سلامتی مضر است.

علل بروز تهوع و استفراغ چیست؟

قبل از هرچیزی باید بدانید که استفراغ و تهوع بیماری نیست بلکه نشانه ای از شرایط زیر است:

ناخوشی ناشی از حرکت ماشین
اوایل دوران بارداری
استفراغ ناشی از عوارض مصرف داروهای مختلف
درد شدید به خصوص سردرد
فشار هیجانی و روحی زیاد مانند ترس و اضطراب
بیماری کیسه صفرا
مسمومیت غذایی
عفونت معده
پرخوری
سرفه زیاد
واکنش به بوها یا طعم‌های خاص
حمله قلبی
ضربه مغزی
تومور مغزی
زخم‌ها
برخی از انواع سرطان
شرایط روان‌ پزشکی مانند پرخوری
فلج معده و تخلیه کُند معده مانند دیابتی‌های پیشرفته
خوردن سموم
انسداد روده

زمان تهوع ، نشانه ای برای تشخیص علت آن

هر کدام از ما احتمالا تهوع صبحگاهی را تجربه کرده ایم و قطعا می دانیم احساسی موقتی است و بزودی رفع می شود. زمان بروز تهوع و استفراغ به تشخیص علت آن کمک می‌کند. برای مثال داشتن حالت تهوع و استفراغ در مدت کوتاهی پس از خوردن غذا به احتمال زیاد به خاطر مسمومیت غذایی، گاستریت (التهاب معده)، زخم معده یا پرخوری عصبی است یا تهوع و استفراغ در فاصله یک تا هشت ساعت پس از صرف غذا، همچنان ممکن است به خاطر مسمومیت غذایی باشد. تهوع بارداری نیز درهنگام صبح نیز دارای علل مشخصی است و البته رفع حالت تهوع بارداری باید به دستور پزشک صورت گیرد.

بارداری

حالت تهوع در ماه‌های اول بارداری امری رایج است. در این دوره مصرف داروهای صنعتی یا حتی گیاهان دارویی نیز باید تحت نظر و با مشورت پزشک معالج همراه باشد.

حساسیت

حالت تهوع می‌تواند در اثرحساسیت به بعضی مواد غذایی ایجاد شود. بهتر است هر بار که حالت تهوع دست می‌دهد تمام غذاهایی که در 12 ساعت گذشته خورده شده، روی کاغذ لیست شود تا بعد از مدتی بتوانید با پیدا کردن موارد مشترک، مواد غذایی حساسیت زا مشخص شود.

استرس و اضطراب

همان طور که در فرهنگ ما دل شوره خوانده می شود، باعث حالت تهوع و اسهال می‌شود که بااستفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی ذهن قابل درمان است.

سوزش سردل یا رفلاکس معده

در شرایطی که دریچه مری کار خود را به درستی انجام ندهد، بازگشت اسید و شیره معده به داخل مری باعث آزردگی مری می شود. به بازگشت غیر عادی اسید و شیره معده به داخل مری و آزرده شدن مری در اثر تماس با این عوامل، بیماری رفلاکس معده به مری یا اصطلاحاً رفلاکس گفته می شود. این رفلاکس، حس سوزشی ایجاد می‌کند که موجب تهوع می‌شود.

بیشتربخوانیم:بعد از استفراغ چه بخوریم؟

باکتری‌ها یا ویروس‌ها می‌توانند بر معده تأثیر مستقیم بگذارند و حالت تهوع ایجاد کنند. باکتری‌های ناشی از مواد غذایی ممکن است باعث مسمومیت غذایی شوند عفونت‌های ویروسی نیز می‌توانند باعث تهوع شوند. این نوع مسمومیت عمدتا به دلیل ‌مصرف مواد غذایی آلوده با باکتری ها، ویروس ها و انگل ایجاد می‌شود. نوروویرس ها ، یکی از شایع ترین علل بروز مسمومیت غذایی هستند که مهم ترین نشانه آن تهوع است.

داروها

داروها و درمان‌های مربوط به سرطان و شیمی درمانی، ممکن است معده را تحریک کنند و در ایجاد تهوع نقش داشته باشند. حتما قبل از مصرف هر داروی جدید ، اطلاعات روی جعبه‌ آن را به ‌دقت مطالعه کنید. خواندن این اطلاعات و صحبت کردن با پزشکتان درمورد درمان‌هایی که روی شما انجام می‌شود، می‌تواند در رفع تهوع ناشی از مصرف دارو به شما کمک کند.

بیشتربخوانیم:این غذاها را بعد از استفراغ بخورید!

آیا هر وقت با هر نوع وسیله نقلیه به سفر می‌روید، دچار تهوع می‌شوید؟ اگر پاسختان مثبت است، باید گفت که شما به بیماری حرکت مبتلا هستید.
بعضی افراد هنگام حرکت و تکان‌های طولانی مدت در هواپیما، قطار، سفرهای دریایی یا حتی خودرو، دچار حالت تهوع می شوند. برای جلوگیری از این موضوع می‌توان به داروخانه مراجعه کرد و داروی ضد تهوع تهیه کرد.

رژیم غذایی

پرخوری یا خوردن برخی غذاها مانند غذاهای پرادویه و تند یا خیلی چرب ممکن است معده را تحریک کند و باعث ایجاد حالت تهوع شود. خوردن مواد غذایی‌ که به آنها آلرژی دارید نیز ممکن است حالت تهوع ایجاد کند.

درد

درد شدید می‌تواند درایجاد حالت تهوع نقش داشته باشد. یکی از دردهای شایع که باعث تهوع زیادی در افراد می شود، سردرد است ؛ یعنی همان‌ سردردهایی که با احساس تهوع یا به عبارت ساده‌ تر میل به استفراغ کردن، همراه هستند. سردردهای میگرنی، یکی از عمده ‌ترین دلایل ابتلا به سردرد همراه با تهوع هستند. با انجام پژوهشی در سال ۲۰۱۴ ، پزشکان دریافتند در ناحیه میانی بصل‌النخاع بیماران میگرنی، فعالیت‌هایی رخ می‌دهد که احتمالا باعث بروز حالت تهوع می‌شود. فرضیه دیگر برای وقوع سردرد شدید و حالت تهوع به ترشح سروتونین اشاره دارد. بنابر تحقیقات،افراد مبتلا به میگرن، گاهی‌اوقات دچار کاهش سروتونین می‌شوند که نتیجه آن بروز حالت تهوع شدید است.

بیشتربخوانیم:رفع و درمان تهوع با روش های موثر خانگی و خود مراقبتی

زخم معده، یک نوع بیماری دردناک در شکم است ، که بر روی معده و روده کوچک تاثیر می گذارد. زمانی رخ می دهد که لایه ضخیم مخاطی که مایعات گوارشی معده را محافظت می کند، کاهش پیدا می کند و به اسید های گوارشی اجازه می دهد تا بافت هایی را که داخل معده قرار دارد، زخم کند . به علت تغییر حجم مایعات، فرد دچار حالت تهوع خفیف یا شدید می شود. معمولاً در حالت ناشتا، فرد دچارحالت تهوع می شود.

راه هایی برای رفع حال تهوع

نوشیدن آب
سبک نگه داشتن معده و پرهیزاز صرف غذاهای جامد
غذا های ساده با فیبر بالا مصرف
در معرض هوای آزاد قرار بگیرید
قرار دادن کمپرس آب سرد در پشت گردن
نفس های عمیق با فاصله
پرت کردن حواس به مسایل دیگر
استراحت
هیدراته کردن بدن
رایحه درمانی/ استشمام پوست لیمووگیاه بابونه، میخک و پرتقال
مصرف لیموترش تازه یا
مصرف زنجبیل
مصرف جوش شیرین
مصرف چای نعنا
مصرف دارچین

مصرف سرکه سیب

مصرف موز
مصرف چوب شور نمکی
مصرف نوشیدنی های گازدار خنک
مصرف داروهای ضد تهوع بدون نسخه مانند؛ اِمِترول و درامامین وگراوُل
مصرف مکمل‌های ویتامین B6
استفاده از طب سوزنی مچ دست
پیاده روی آرام
صبحانه را فراموش نکنید
کم بخورید،ولی با دفعات بالا
ورزش کنید
استفاده از پروبیوتیک ها مانند ماست، کلم، کفیر ، کیمچی

چه زمانی تهوع خطرناک می شود؟ 

اگرعلاوه برتهوع علائم دیگری نیز دارید ، ممکن است مشکل ‌تان جدی باشد. به‌عنوان مثال حالت تهوع با درد قفسه سینه ، یکی از نشانه‌های حمله قلبی است. تهوع با سردرد یا سرگیجه‌ شدید ممکن است نشان ‌دهنده‌ یک عارضه‌ عصبی باشد. اگر حالت تهوع شما بیشتر از یک ماه طول کشید یا علاوه بر حالت تهوع وزنتان نیز بدون دلیل پایین آمد، نزد پزشک بروید .همچنین موارد زیر نشانه هایی هستند که با مشاهده آن ها باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
• وجود خون در استفراغ (خون روشن یا چیزهایی شبیه دانه قهوه)
• سردرد شدید و سفتی گردن
• خواب‌آلودگی، منگی و کاهش هوشیاری
• درد شکمی شدید
• نبض و تنفس تند

سخن پایانی

حالت تهوع در بیشتر اوقات، موقتی است و عارضه‌‌ جدی ایجاد نمی‌کند. درمان‌های خانگی و داروهای بدون نسخه ممکن است مفید باشند اما گاهی اوقات تهوع می‌تواند به استفراغ نیز منجر شود. استفراغ کردن، اغلب تهوع را کاهش می‌دهد یا آن را برطرف می‌کند.
بااین‌حال استفراغ و تهوع می‌توانند به‌ سرعت باعث کم‌آبی بدن شوند.که لازم است بالافاصله با نوشیدن آب و مایعات ،کمبود آن را جبران کنید.
همچنین بسیاری از داروهای نسخه‌ای نیز می‌توانند باعث ایجاد حالت تهوع شوند. اگر پس از مصرف یک داروی خاص دچار تهوع شدید ، با پزشکتان صحبت کنید تا در صورت امکان، دارویتان را عوض کند.

یادتان باشد ترکیب درستی از داروهای خانگی و درمان‌های پزشکی اغلب بسیار راهگشاست.

گزارش : شبنم موسوی خصال