اولین کاری که والدین با خیس کردن جای کودکشان باید انجام بدهند، این است که آرامش خود را حفظ کرده و کودک را توبیخ نکنند زیرا این حالت باعث ایجاد اضطراب در کودک شده و اضطراب می تواند یکی از دلایل شب ادراری باشد. قدم بعدی این است که از نظر جسمی کودک را چک کنند. باید با یک متخصص در این زمینه مشورت شود، چون ممکن است کودک به دلایل جسمانی مبتلا به شب ادراری شود. اگر از نظر جسمانی کودک هیچ مشکلی را نداشت باید از یک روانشناس یا مشاور در این زمینه کمک گرفت تا مشکل کودک حل شود.
کودکان حدود 2 الی 3 سالگی می توانند استفاده از توالت را بیاموزند و دیگر در لباس خود ادرار نکنند. اکثر کودکان می توانند کنترل ادرار خود را در طول شب به دست بیاورند ولی خیلی از کودکان هم ممکن است نتوانند این کار را انجام بدهند و هم برای خودشان و هم برای والدینشان دردسر ایجاد کنند.
بهتر است والدین از حدود 18 ماهگی آموزش توالت رفتن را به کودک بدهند و کودکشان را نهایتا بین دو و نیم تا 3 سالگی به صورت کامل از پوشک بگیرند.
اختلال های دفعی
دو اختلال دفعی که در برخی کودکان دیده می شود، بی اختیاری ادرار و مدفوع است. این دو اختلال زمانی قابل طرح است که مقطع سنی و رشدی کودک به مرحله ای رسیده باشد که بتواند و انتظار داشته باشیم که بر روی عملکرد سیستم دفعی خود تسلط دارد.
بی اختیاری مدفوع
در این حالت دیده می شود که کودک تمایل دارد در مکان های نامناسب به تخلیه مدفوع خود بپردازد. یعنی جایی غیر از سرویس های بهداشتی. البته والدین نگران نباشد، با مشاهده یکی دو بار نمی توانیم بگوییم کود دچار اختلال است. این رفتار باید به طور منظم و دایمی حداقل یک بار در ماه و به مدت 3 ماه متوالی در کودک مشاهده شده باشد و سن کودک در این اختلال باید بالای 4 سال باشد. یعنی اگر کودک بالای 4 سال، 3 ماه متوالی و در هر ماه 1 بار به تخلیه مدفوع خود به صورت ارادی یا غیر عمدی در مکانی نامناسب پرداخت این کودک از اختلال بی اختیاری مدفوع برخوردار است.
بی اختیاری ادرار
این اختلال به صورت صرفا شبانه، صرفا روزانه و شبانه روزی دیده می شود. در این حالت حتما سن کودک بالای 5 سالگی است و دیده می شود که کودک به خیس کردن مکرر بستر یا لباس خود به صورت ارادی یا غیر ارادی می پردازد. برای تشخیص باید این رفتار حداقل 3 ماه و در هر هفته 2 بار باید دیده شود.
اگر نشانه های بی اختیاری ادرار و مدفوع در کودکی دیده شود و این کودک هیچ مشکل جسمی را ندارد بهتر است با یک روانشناس یا مشاور مشورت شود. زیرا ممکن است که به دلیل رنج بردن کودک از یک مساله روانشناختی و اضطراب و نگرانی که تحمل می کند این اختلال برایش اتفاق افتاده باشد. این اختلال زودگذر و موقتی است به شرط اینکه محیط نامساعد روانی کودک تغییر کند.
مشکلات جسمانی کمک کننده به ایجاد شب ادراری
آناتومی بدن نقش عمده ای را در ایجاد شب ادراری کودک دارد. کوچک بودن مثانه، ضعف ماهیچه های نگه دارنده، عفونت دستگاه ادراری، دیابت قندی، دیابت بی مزه، اختلالات خواب می تواند از دلایل جسمی ایجاد کننده شب ادراری باشند.
مشکلات روانی کمک کننده به ایجاد شب ادراری
کودکانی که مشکلات احساس و عاطفی دارند و ارتباط خوبی با والدین خود ندارند و یا در محیط خانوادگی پر از تنش زندگی می کنند و یا اینکه والدینشان به تامین نیازهایشان اهمیتی نمی دهند ممکن است که به شب ادراری مبتلا شوند. البته ممکن است که کودکی صرفا به خاطر یاد نگرفتن و آموزش صحیح ندیدن توالت رفتن، به شب ادراری مبتلا شود.
کمک به کودک
1والدین بهتر است با دیدن صحنه خیس شدن جای کودک، آرامش خود را حفظ کنند و او را دعوا و توبیخ نکنند. زیرا اضطراب می تواند شب ادراری را بیشتر کند.
2برای قدم اول کودک را به پزشک متخصص برده و از نظر جسمانی کامل او را کنترل کنند.
3به کودک آرامش بدهید و به او بگویید که دوستش دارید و قطعا با انجام دادن تمریناتی می تواند این مشکلش را حل کند.
4حداقل 2 ساعت قبل از خواب از خوردن مایعات یا میوه های آبدار مثل هندوانه و خربزه و طالبی خود داری کنند.
5کودک را در طول شب بیدار کنید و به سرویس بهداشتی هدایت کنید. قبل از خواب حتما کودک مثانه خود را باید تخلیه نماید.
6بهتر است این کودکان از شکلات، کافئین و ادویه کمتری استفاده کنند.
7با کمک یک روانشناس می توانید از تشک هشدار دهنده استفاده کنید. در زمان استفاده از این تشک ها حتما نحوه استفاده را باید به کودک آموزش بدهیم.
8شرایط نامساعد محیط زندگی کودک را بشناسیم و آن را حل کنیم.
9نیازهای روانشناختی کودک را بشناسیم و آنها را تامین کنیم.
10کودک را وادار به انجام ورزش کنیم. ورزش هایی مثل دراز و نشست به تقویت عضلات مثانه کمک می کند.
11بالابردن اعتماد به نفس کودک و از بین بردن خجالت و کمرویی نیز می تواند به درمان این مشکل کمک کند.
منبع: تبیان