به‌کارگیری بعضی راهکارها توسط افراد، خانواده و جامعه می‌تواند پیامدهای روانی تروریسم را در فرد و اجتماع به حداقل برساند. در ادامه به تعدادی از مهم‌ترین این راهکارها اشاره می‌شود:
اضطراب خود را انکار نکنید
باتوجه به اینکه اضطراب، احساسی طبیعی در مواجهه با وقایع پیش بینی ناپذیر است نباید آن را انکار کرد. در خانواده‌ها باید به همه به‌خصوص کودکان فرصت داد تا از ترس‌های‌شان صحبت کنند و نگرانی خود را نشان دهند. در این زمینه لازم است با آنها همدلی صورت گیرد طوری که احساس کنند درک شده‌اند. به خاطر داشته باشیم هیجانی که به زبان آورده می‌شود زودتر تسکین پیدا می‌کند. انکار و فراموشی توسط خانواده یا رسانه‌های جمعی لزوما باعث حذف نگرانی نمی‌شود بلکه فقط مانع از بروز بیرونی آن می‌شود که تبعا در درازمدت آسیب‌زا خواهد بود.
هوای کودکان را داشته باشید
از آنجا که اطلاعات کودکان اندک و قدرت پردازش ذهنی آنها ضعیف‌تر است، در چنین مواقعی بیشتر نگران می‌شوند. بنابراین به خانواده‌های دارای فرزند خردسال و حتی نوجوان توصیه می‌شود در مورد حمله تروریستی کمتر صحبت کنند و افکار نگران‌کننده خود را به کودکان انتقال ندهند. این موضوع در خانواده‌هایی که فرزندشان به‌طور معمول از اضطراب رنج می‌برد، باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. باتوجه به هوشیاری و گوش‌به زنگی بچه‌ها در این موارد، پنهان کردن کل ماجرا امکان‌پذیر نیست. در این شرایط اگر خانواده سعی کند موضوع را کاملا مخفی نگه دارد یا به نحو غیرواقع‌بینانه آن را بی‌اهمیت جلوه دهد، اضطراب کودکان افزایش خواهد یافت. بنابراین بهتر است بخشی از حادثه در حد فهم کودک برایش توضیح داده شود. پس از آن نیز باید در مورد مهار شدن رویداد و قدرتمندی سیستم امنیتی برای حمایت از مردم به کودک اطمینان بخشید. به یاد داشته باشید که رفتار والدین نسبت به گفتار آنها برای کودکان تاثیرپذیری بیشتری دارد. درنتیجه آرامش بزرگسالان خود موجب کاهش اضطراب فرزندان خواهد شد.
حادثه را در ذهن خود مرور نکنید
همان‌طور که گفته شد نوع ارزیابی افراد از احتمال وقوع حمله تروریستی و میزان کنترل‌پذیری آن توسط سیستم امنیتی، تعیین‌کننده میزان اضطراب اولیه و کاهش تدریجی آن است. افرادی که این‌گونه رویدادها را در ذهن زنده نگه داشته و در گفت‌وگو با خود یا دیگران آن را مرور می‌کنند، ممکن است در درازمدت به آسیب‌های روانی دچار شوند. بنابراین لازم است پس از اتمام ماجرای تروریستی، ضمن حفظ هوشیاری نسبت به نشانه‌های خطر، از نشخوارهای ذهنی آن و گفت‌وگوی مکرر با دیگران در مورد احتمال وقوع مجدد حادثه خودداری شود.
از روشهای ذهن‌آگاهی کمک بگیرید
ذهن هیچ‌گاه تعطیل نمی‌شود و دائم در حال فعالیت و فکر کردن به موضوعات مختلف است. درنتیجه وقتی با هجوم افکار اضطراب‌زا روبه‌رو می‌شویم، لازم است محتوای دیگری را جایگزین آن کنیم. استفاده از روشهای ذهن‌آگاهی (mindfulness) در این زمینه می‌تواند بسیار موثر واقع شود. به این منظور در زمان بروز اضطراب باید تمام حواس خود را به سمت شرایطی ببریم که همان لحظه در جریان است. درواقع باید با استفاده از حواس پنج‌گانه خود لحظه حال را ادراک کنیم. برای مثال اگر در حال خوردن یک فنجان چای هستید باید به‌طور کامل به جزئیات توجه کنید؛ به شکل فنجان و طرح روی آن، گرمایی که در دستان‌تان حس می‌کنید، عطر چای که استشمام می‌کنید، گرما و طعم آن در دهان، گرم شدن ناحیه گلو زمانی که چای را فرو می‌برید و… اگر هر بار با هجوم افکار استرس‌زا بلافاصله همه ذهن خود را به سمت اطراف یا کاری که به آن مشغول هستید، ببرید پس از مدتی متوجه خواهید شد که ذهن آزادتری خواهید داشت.
در پیگیری اخبار افراط نکنید
در پیگیری اخبار از منابع مختلف، انتقال آن به دیگران، ابراز هیجان، بازگویی و تکرار شرایطی که ترور در آن واقع شده نباید افراط شود. در غیر این صورت، فرصت فرونشانی افکار اضطراب‌زا و هیجان‌های مربوط به آن به افراد داده نمی‌شود. پناه بردن به شبکه‌های مجازی و دریافت اطلاعات از آنها نیز کمتر می‌تواند موثر باشد. در بسیاری از مواقع، شایعه‌پراکنی‌های موجود در این فضا و انتشار ویدئوهای بعضا دلخراش، میزان اضطراب را تشدید کرده و به ترویج خشونت دامن می‌زند. بنابراین برای رها شدن از اضطراب باید از فضای مجازی و پخش خبرها و تحلیل‌های نامعتبر خودداری کنیم.
شوخ‌طبعی را کنار بگذارید
هر چند شوخ‌طبعی یکی از مکانیسم‌هایی است که می‌تواند باعث کاهش استرس شود، اما در شرایطی که بعضی خانواده‌ها عزیزان‌شان را در حمله تروریستی از دست داده و روح ملی آزرده شده است باید از ساخت لطیفه، کاریکاتور و هر نوع شوخی خودداری کرد. شوخی کردن با رویدادهایی مانند تروریسم که با آسیب فردی یا جمعی همراه است در کوتاه‌مدت موجب آزار خانواده آسیب‌دیدگان و در درازمدت باعث گسترش بی‌تفاوتی انسان‌ها نسبت به هم و افزایش روحیه خشونت در جامعه می‌شود.
با روانشناس یا روانپزشک مشورت کنید
افرادی که در معرض مستقیم رویداد تروریستی بوده و از آن جان سالم به‌در برده‌اند و خانواده قربانیان بیشتر از دیگران در معرض آسیب‌های روانی هستند. این افراد ممکن است نیاز به دریافت کمک‌های روانشناختی یا روانپزشکی داشته باشند. یکی از اختلالاتی که در این گروه ایجاد می‌شود، اختلال استرس پس از سانحه (post traumatic stress disorder) است که باید با مشاوره با متخصص کنترل و درمان شود.
منبع: مجله سیب سبز