تغییر نقش زنان در قرن بیست و یکم همراه با دنیایی مدرن تر و متحرک تر باعث شد زنان تحت استرس های روحی، روانی بیشتری قرار بگیرند. در حال حاضر زنان در سنین بالاتری مادر می شوند در سال 2000 میانگین سن زنانی که برای اولین بار مادر می شدند 27 سال بود حاملگی به عنوان یکی از بحرانهای زندگی نیاز به توجه بیشتری دارد. بیکاری یکی از مشغله های ذهنی هر روزه جامعه است با حاملگی باید مدتی از کار دور بود و بازگشت به کار فرصت های پیشرفت را کم می کند. به طور متوسط در سال 1996، 37 % انگستان زنان تا هفته 34 به سر کار می روند در حالی که در گذشته در سال 1988 تنها 15 درصد زنان تا 34 هفتگی سر کار می رفتند.
در حال حاضر حتی زنان سریعتر نیز به سر کار برمی گردند 81 % زنان بعد 28 هفته دوباره کار خود را شروع می کنند. تغییراتی که در بالا ذکر شد استرس های همیشگی رو پررنگ تر و بدتر هم می کند. خیلی از زنان در هفته های اول حاملگی دجار خستگی و تهوع صبحگاهی هستند که این عومل نیز باعث استرس می شود. فیزیوتراپیست زنان، باید مادران را از شرایط فیزیولوژیک بدنشان آگاه کنند و به آنها توانایی کنترل این استرس ها را بدهند.
تاثیرات فیزیولوژیک استرس: پاسخ بدن به هرگونه تهدیدی چه ذهنی چه جسمی، چه واقعی و چه تخیلی پاسخ ” جنگ و گریز” است. ویژگی های جسمانی شامل بالارفتن ضربان قلب، بالارفتن فشار خون، تنفس سریع و تنگی نفس است. دهان خشک می شود، مردمک چشمها گشاد می شود، کبد مخازن گلیکوژن اش را آزاد می کند و زمان انعقاد خون کاهش می یابد و طحال میزان بیشتری از سلولهای قرمز خون را به گردش خون آزاد می کند. فرد پوسچر استرسی به خودش می گیرد.
این پوسچر شامل:
شانه های گرد شده، آرنج خم، شانه ها اد داکت شده، دست های مشت کرده سر و هیپ و زانو و پا فلکس شده است. در صورت هم تغییرات را در چهره مادر می بینیم ابروها رو به جلو و پایین می آید و فک ها به هم فشرده می شوند. در تصویری که در ادامه فرستاده می شود مثال های شرایط استرس زا آورده می شود.
تکنیک های فیزیوتراپی کاهش استرس مادران باردار:
1) آموزش کنترل نوروماسکولار(متد ریلکسیشن میشل):
این متد در حقیقت از طریق دانستن پوسچر استرس تیپیکال و ریلکس کردن عضلات استفاده می کند. تنشنی که توسط استرس ایجاد شده می تواند با انقباض ارادی عضلات گروه مخالف رها شود. رسپتور های حس عمقی در مفصل و تندون های عضلات پوزیشن آسایش و آرامش را ریکورد میکند و این پوزیشن به سربروم مخابره می شود و در آنجا ضبط می شود. لارا میشل که این تکنیک ساده و زیبا را طراحی کرده تا عضلات استرسی ریلکش شوند به طور مثال برای شانه می گوید” شانه ها تو به عقب ببر و از پایت دور کن. صبر کن شانه هایت را حس کن که عقب تر از گوش و گردنت رفته است. فیزیوتراپیست ها باید دقیقا از توصیه های این روش استفاده کنند چون این روش طی سالیان متمادی تکمیل شده است.
2) روش متضاد):
این متد از کار ادموند جیکوبسون استخارح شده است این متد شامل انقباض و ریلکس کردن متناوب گروه های عضلانی به صورت پیشرونده تا باعث ایجاد آگاهی تفاوت بین تنس بودن و ریلکس بودن عضله بشود. اگرچه این تکنیک هم تکنیک خوبی است برخی مادران می گویند این روش باعث تنس شده بیشتر عضلات و خستگی می شود.
تکنیک بصری و تخیلی: این متد فرد را تشویق می کند تا به تصاویری که اسمهایشان گفته می شود فکر کند و آنها را به یاد بیاورد این تصاویر شامل تخیل کردن یک مکان گرم و لذت بخش مثل راه رفتن در ساحل گرما است که باعث احساس آرامش می شود.
4 )لمس و ماساژ):
همه فیزیوتراپیست ها ذاتا تاثیر فیزیولوژیک لمس و ماساژ را می دانند و می دانند که باعث کاهش درد و ریلکس شده می شود. حتی لمس ساده باعث می شود مادر احساس تنهایی نکند به خصوص اگراین لمس توسط همسر انجام شود. استروک، افلوراژ یا نیدینگ بر نواحی تنس شده می تواند تاثیر خوبی داشته باشد.
5 )نفس کشیدن):
بازدم اغلب اوقات همراه با ریلیز ناگهانی تنشن است مثل همان حسی که آدم موقع آه کشیدن دارد.
هر کدام از این 5 تکنیک که استفاده شود نکته اولیه این است که مادر در پوزیشن راحت باشد مثل دراز کشیده به پهلو یا نشسته. هر چه وضع استرس مادر بهتر شود می تواند این تکنیک ها را در وضعیت های سخت تر مثل ایستاده انجام دهد. هر چه سن حاملگی بیشتر می شود فیزیوتراپیست باید بدانید دیگر کمتر از پوزیشن سوپاین استفاده کند چرا که باعث سندروم هایپوتنسیو سوپاین می شو، در این مواقع پوزیشن جایگزین پوزیشن شاید به سمت راست است.
یوگا، موزیک؛ آروماتراپی، حمام گرم، ماساژ و … از دیگر استراتژی های جایگزین هستند. مادر باید بهترین تکنیکی که برایش جواب می دهد را انجام دهد.
برگردان: فیزیوتراپیست غزل خراجی
تغییرات خلق و خو در دوران بارداری