دو نوع شایع آرتروز، آرتروز زانو (OA) و آرتریت روماتوئید (RA) وجود دارد، آرتروز زانو شایع ترین نوع آن است. بیماری پیشرونده که در آن غضروف های مفصل زانو به تدریج از بین می روند و به طور معمول بعد از میانسالی ظاهر می شود. آرتریت روماتوئید، بیماری التهابی است که می تواند در هر سنی رخ دهد، تمام بدن را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند ضمن درگیر کردن سایر مفاصل همراه علائم دیگری نیز باشد. لازم به یادآوری است که از آن به عنوان یک بیماری خودایمنی یاد می شود، همچنین آرتروز می تواند پس از آسیب دیدگی زانو نیز ایجاد شود. آرتریت پس از سانحه می تواند در نتیجه پارگی مینیسک، آسیب رباط یا شکستگی زانو باشد و علائم آن چندین سال بعد ظاهر می شود. آرتروز زانو و آرتریت روماتوئید می توانند علائم مشابهی ایجاد کنند، اما تفاوت های اساسی نیز بین آنها وجود دارد. به گزارش هلث لاین، درباره نحوه تشخیص هر نوع در اینجا بیشتر بیاموزید.
افزایش تدریجی درد
درد آرتروز به طور معمول به آرامی شروع می شود اگرچه در بعضی موارد ممکن است به طور ناگهانی رخ دهد. در ابتدا شاید صبح یا بعد از مدتی بی تحرک بودن احساس درد کنید حتی هنگام بالا آمدن از پله ها، ایستادن از حالت نشسته یا زانو زدن زانوهای شما آسیب ببیند. هنگامی که به راحتی نشسته اید هم حتی ممکن است احساس درد کنید، اما زانو دردی که شما را از خواب بیدار می کند می تواند از علائم آرتروز زانو باشد. در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، علائم اغلب از مفاصل کوچک تر شروع می شود، همچنین به احتمال زیاد متقارن هستند و هر دو طرف بدن را تحت تاثیر قرار می دهند حتی ممکن است منجر به گرم و قرمز شدن مفصل شود. با آرتروز زانو علائم به سرعت پیشرفت می کنند یا بسته به شرایط فرد طی چندین سال ظاهر می شوند، همچنین می توانند بدتر شده و برای مدت طولانی پایدار بمانند و بسته به روز متفاوت باشند. عواملی که ممکن است باعث تشدید علائم شود شامل هوای سرد، استرس و فعالیت بیش از حد است.
با آرتریت روماتوئید علائم به طور معمول طی چند هفته ظاهر می شوند، اما در عرض چند روز ممکن است ایجاد یا تشدید شوند. هنگامی که فعالیت فرد بیمار افزایش یابد علائم تشدید می شوند البته عوامل آغازگر متفاوت است که شامل تغییراتی در داروها می شود.
تورم یا حساسیت
آرتروز زانو برخی اوقات باعث التهاب می شود، با استفاده از آرتروز زانو این می تواند:
تورم سخت به دلیل تشکیل خار استخوان (استئوفیت ها)
تورم نرم زیرا التهاب باعث جمع شدن مایعات اضافی در اطراف مفصل می شود
تورم پس از یک دوره طولانی بی تحرکی مانند بیدار شدن از خواب بیشتر دیده می شود
تورم مفصل با آرتریت روماتوئید مشترک است زیرا یک بیماری التهابی است. افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید علائم دیگری مانند تب و خستگی را نیز تجربه می کنند. آرتریت روماتوئید یک بیماری سیستمیک است به این معنی که کل بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. در حالی که آرتروز زانو فقط تاثیر مستقیم روی مفصل آسیب دیده دارد.
قفل شدن زانو
با گذشت زمان آسیب به مفصل باعث ناپایداری ساختار زانو می شود که این امر می تواند باعث قفل یا سگک شدن آن شود. آرتریت روماتوئید باعث آسیب به تاندون ها می شود که عضله را به استخوان متصل می کند درنتیجه این آسیب بر ثبات زانو تاثیر می گذارد، همچنین خارهای استخوان می توانند با فرسایش غضروف و مالش استخوان ها روی هم ایجاد شوند. اینها یک سطح ناهموار ایجاد می کنند که باعث چسبیدن یا قفل شدن مفصل می شود در نتیجه خم شدن یا صاف کردن آن سخت است.
صداهای تق تق یا قیژقیژ در زانو
هنگامی که زانوی خود را خم یا صاف می کنید احتمال می رود صدای تق یا قیژقیژ بشنوید که پزشکان به آن صدای مفاصل می گویند. این علائم زمانی رخ می دهد که غضروف هایی را که به دامنه حرکت صاف کمک می کند از دست داده باشید. آرتروز زانو و آرتریت روماتوئید هر دو منجر به آسیب غضروف می شوند. وقتی غضروف آسیب دیده باشد سطوح ناهموار و خار استخوان ایجاد می شود. همانطور که مفاصل خود را حرکت می دهید اینها روی هم ساییده می شوند.
دامنه حرکتی ضعیف
تغییرات استخوان و غضروف که با آرتروز یا پس از آسیب دیدگی در ناحیه زانو رخ می دهد حرکت صاف مفاصل زانوی شما را سخت می کند. حرکت دادن زانو برای راه رفتن، ایستادن و انجام سایر حرکات روزمره نیز سخت می شود.
افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید به دلیل درد و تورم، خم شدن زانو یا راه رفتن برایشان سخت می شود، همچنین آسیب به مفصل می تواند بر تحرک تاثیر بگذارد که منجر شود با گذشت زمان به عصا یا واکر نیاز داشته باشید تا به شما کمک کند تعادل و تحرک داشته باشید.
بیشتر بخوانید: گل کلم بهتر است یا بروکلی؟ / مقایسه ارزش غذایی
از دست دادن فضای مفصل
برخی از تاثیرات آرتروز روی زانو مشخص نیست و ابزارهای تشخیصی می توانند آسیب داخلی را تشخیص دهند. غضروف به طور معمول فضایی را در اطراف استخوان ها اشغال می کند جایی که مفصل را بالشتک می کند. غضروف آسیب دیده و از بین می رود فضای اطراف استخوان ها باقی می ماند که عکس گرفتن می تواند آن را تشخیص دهد.
تغییر شکل زانو
ظاهر زانو هنگام تشدید شدن شرایط و با پیشرفت آسیب تغییر می کند. در آرتریت روماتوئید تورم و قرمزی در هنگام عود شایع است. در دراز مدت التهاب مداوم منجر به آسیب دائمی به غضروف و تاندون ها می شود که این امر می تواند روی شکل و ظاهر زانو تاثیر بگذارد. آرتروز زانو عضلات اطراف آن را ضعیف می کند و در نتیجه ظاهر آن فرورفته می شود در واقع یعنی زانوها به سمت یکدیگر یا بیرون خم می شوند.
درمان آرتروز در زانو
روند درمان به نوع آرتروز فرد بستگی خواهد داشت. درمان های خانگی و پزشکی عبارتند از:
مدیریت وزن
فعالیت بدنی از جمله تای چی، پیاده روی، دوچرخه سواری و ورزش در آب
داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا آسپرین برای کاهش درد و التهاب
ترامادول با نسخه برای درد شدیدتر
تزریق کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب
داروهای دیگر مانند داروهای ضد روماتیس اصلاح كننده بیماری برای آرتریت روماتوئید اما نه آرتروز زانو
استفاده از پد های گرم و سرد برای تسکین درد و تورم
کرم های موضعی مانند کپسایسین
استفاده از عصا یا واکر برای کمک به تعادل
طب سوزنی
حضور در رفتار درمانی شناختی
کارشناسان می گویند به عنوان مثال افرادی که نقش فعالی در مدیریت آرتروز زانو دارند به احتمال زیاد نتیجه مثبت تری را مشاهده می کنند. یادگیری در زمینه آرتروز، آگاهی از مواردی که باعث بهتر یا بدتر شدن علائم می شود و مراجعه به پزشک از راه های انجام این کار است، انجام تمرینات تقویت عضلات زانو نیز یکی از راه های موثر در درمان آن محسوب می شود.
عمل جراحی
اگر درد و از دست دادن تحرک به حدی شدید باشد که کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد پزشک ممکن است گزینه جراحی را به شما توصیه کند. گزینه های جراحی آرتروز زانو عبارتند از:
جراحی جزئی برای از بین بردن بافت آسیب دیده
تعویض کامل زانو با پروتز
یک پزشک می تواند به شما کمک کند تا در مورد بهترین گزینه تصمیم بگیرید.
چه موقع به دکتر مراجعه کنیم؟
درمان برای انواع مختلف آرتروز در دسترس است، بنابراین هرچه زودتر به دنبال درمان باشید زیرا احتمال موثر بودن آن بیشتر است. در این موارد به پزشک مراجعه کنید:
درد یا التهاب به هیچ نوع درمانی پاسخ نمی دهد
علائم بدتر می شوند یا علائم دیگری مانند تب دارید
علائم بر زندگی روزمره شما از جمله خوابیدن و راه رفتن تاثیر می گذارد
تشخیص
دکتر ممکن است:
درباره علائم سوال کند
سابقه پزشکی و سایر شرایط سلامتی شما را در نظر بگیرد
انجام معاینه فیزیکی
با انجام برخی آزمایشات تصویربرداری علت درد و از دست دادن تحرک تشخیص داده می شود
انجام آزمایش خون برای آرتریت روماتوئید، لوپوس یا سایر مواردی که می تواند باعث درد مفصل شود
خلاصه
علائم آرتروز زانو تا حدودی به نوع آن بستگی خواهد داشت. درد، تورم و از دست دادن تحرک در انواع مختلف شایع است. هیچ درمانی برای آرتروز وجود ندارد، اما برخی روش ها منجر به تسکین علائم می شوند، روند پیشرفت بیماری را آهسته می کند و خطر عوارض را کاهش می دهد. در مورد آرتریت روماتوئید دارو به کاهش دفعات و شدت عود شرایط کمک می کند. استراتژی هایی مانند کاهش وزن و ورزش به تعویق انداختن یا از بین بردن نیاز به جراحی در آینده کمک می کند. مراجعه و مشورت با پزشک باعث می شود تا بهترین تصمیم را در مورد نوع درمان پیش بگیرید.