بخش اول این مقاله را از اینجا بخوانید
همه چیز درباره پنی‌سیلین و عوارض آن
با وجود بررسی های صورت گرفته به نظر می رسد مرگ بانوی نیشابوری به دلیل تزریق پنی‌سیلین به غیر مجاز نبودن یا غیراستاندارد بودن آن مرتبط نبوده و نیاز به بررسی های دیگر دارد. شاید این مورد هم یکی از عوارض نادر دارویی رایج در سراسر جهان است که ناخواسته این هموطن را به کام مرگ کشانده است. با همه اینها این موضوع بهانه ای شد تا نکاتی مهم و کاربردی درباره تجویز و مصرف داروی پنی‌سیلین ، شرایط مصرف و عوارض احتمالی آن با شما در میان بگذاریم.
پنی‌سیلین، درمان همه دردها نیست
دکتر سوری، متخصص عفونی موارد مصرف پنی‌سیلین را این‌طور توضیح می‌دهد: عفونت‌های خاصی وجود دارند که برای پیشگیری از عوارض بعدی آنها لازم است که داروی پنی‌سیلین تجویز شود. مهم‌ترین کاربرد پنی‌سیلین نوعی گلودرد چرکی است که با علائمی مثل گلودرد، خشکی گلو، تب، درد هنگام قورت دادن آب دهان، ورم غدد لنفاوی ناحیه گلو و… توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. در بیماری‌های خفیف‌تر نیازی به تجویز این دارو نیست.
علائم حساسیت به پنی‌سیلین
علائم حساسیت به پنی‌سیلین را دکتر سوری این‌طور عنوان می‌کند: حساسیت به پنی‌سیلین ممکن است با علائم ضعیفی مثل قرمزی و خارش محل تزریق، تنگی نفس، کهیر، تهوع، استفراغ و… شناخته شود. اما در موارد شدید که «شوک آنافیلاکسی» اتفاق می‌افتد، افت شدید فشار‌خون و غش کردن و افتادن فرد بر اثر افت فشار‌خون و به‌دنبال آن، مرگ از عوارض آن است.
تست پنی‌سیلین برای چه کسانی ضروری است؟
دکتر سوری درباره افرادی که نیاز به تست پنی‌سیلین دارند، می‌گوید: در گذشته دستورالعملی درباره تزریق پنی‌سیلین ابلاغ شد که برای افراد زیر 6سال یا نوجوانان زیر 14سال به‌دلیل اینکه هنوز سیستم دفاعی کاملا مجهز و تکامل یافته‌ای ندارند و واکنش شدیدی نخواهند داشت، می‌توان تست پنی‌سیلین را انجام نداد. اما در حال حاضر برای همه افرادی که لازم است تزریق پنی‌سیلین داشته باشند، حتما باید تست انجام داد؛ حتی اگر قبلا پنی‌سیلین تزریق کرده باشند. فقط کودکان زیر 6سال از این قضیه مستثنی هستند و نیازی به تست کردن نیست.
پنی‌سیلین برای چه کسانی ممنوع است؟
ممنوعیت مصرف پنی‌سیلین را از دکتر سوری پرسیدیم. او می‌گوید: برای کسی که حتی یک‌بار و به شکل بسیار ضعیف هم حساسیت نسبت به پنی‌سیلین را نشان داده باشد، منع مصرف این دارو وجود دارد و نباید حتی تست را انجام دهند. برای این افراد می‌توان از داروهای جایگزین و مشابه استفاده کرد. به‌علاوه کسی که قبلا نسبت به پنی‌سیلین حساسیت نشان داده به برخی داروهای دیگر که ساختاری مشابه پنی‌سیلین دارند هم ممکن است حساسیت نشان دهد.
مصرف بی‌رویه دارو؛ یک مشکل ریشه‌دار
دکتر سوری معتقد است: موضوع مصرف بی‌رویه دارو در کشور ما یک مسئله مهم است که مسلما عوارض داروها را بالا میبرد. اینکه ما برای هر سرماخوردگی جزئی، پنی‌سیلین تجویز کنیم، قطعا ریسک عوارض را بالا میبرد. درخصوص مصرف بی‌رویه داروها، دکتر صدرای، داروساز هم با دکتر سوری هم‌عقیده است و می‌گوید: مصرف بیش از حد دارو توسط مردم کشور ما موضوع دیگری است که باید به آن توجه جدی شود. برخی بیماری‌ها عملا نیازی به تجویز دارو ندارند و با استراحت یا رژیم غذایی درمان می‌شوند، اما در این موارد هم متاسفانه مصرف دارو را شاهد هستیم. مسلما جامعه‌ای که مصرف داروی بالایی دارد، عوارض دارویی بیشتر را هم به بار می‌آورد.